Wstawki

Wstawka numer 105

Koszalin, 15. września Roku Pańskiego 2020.

Szatkownik

Dziś jest taki dzień, że trzeba by napisać o Koszalinie, ale nie chcę, by, to w końcu moje mia­sto, Koszalin stał się powszechnym pośmiewiskiem w Polsce i na Świecie. Odpuszczę to sobie dzisiaj, choć korci człowieka, aż piszczy. Wystarczy, że rzucę wspomnienie z ryneczku w naszym mieście, który wygląda jak obraz nędzy i rozpaczy.

„A miało być lepiej.” - jak powiedziała pani, która sprzedała nam dzisiaj trochę kartofli od sie­bie z pola. „Demokracja.” - zawtórował pan z sąsiedniego straganu. „Jaka demokracja?” - spytałem naiwnie. „No, władza...” - tu zmilczę tę nazwę partyjniactwa - „… to demokracja.”. „To pisdokracja.” - dorzuciłem. Jest moja piosenka o tym tytule, tak napastliwie krytykowana przez miłośników obecne­go pseudodemokratycznego państwa neonarodowosocjalistycznego. A ryneczek jak był zduszony, za­deptany i dziadowski, tak jest, choć tu nie rządzą żadne pisiory.

A czym jest ten szatkownik? W gospodarstwie rolnym jest mnóstwo określeń na rozdrabniar­kę. Na przykład śrutownik, szatkownica czy pospolity młyn. Dawniej żarna. Wszystko to maszyny lub urządzenia służące do rozdrabniania czegoś, albo na skutek ruchu obrotowego albo posuwiście-zwrotnego. Taki rozdrabniacz. Co jest słowem ładnym i zrozumiałym dla każdego.

A obecnie na rynku od lat sześćdziesiątych pokutuje – jak to w kraju skolonizowanym bez własnego nazewnictwa a jedynie z nazewnictwem z importu – mikser. Ktoś powie: „A czego ty się czepiasz, bo przecież słowo robot jest z czeskiego od Čapka a cały Świat go używa.”. Ale słowo ro­wer, ksero czy kserokopiarka to importy, albo lepiej sprowadzona obczyzna. Obczyzna. Czy jesteśmy za puryzmem językowym? Cóż za antypurystyczny zwrot? Czyli po polsku za czystością języka? W niektórych sprawach tak. Na przykład ten nowomodny mikser, bo to ten sam sprzęt, obracające się mieszadło z ostrzem – to teraz blender. Blendować, zblendowałem, bleduję aż nóg nie czuję i nóż mi się w kieszeni otwiera. A to prze­cież rozdrabnianie, jak rozdrabnianie kapusty na powszechnie zna­nej szatkownicy. Czyli skoro wiruje i robi miazgę, to przecież zwykły szatkownik. I po polsku i każdy to rozumie. Kroi, wiruje jak system wymia­ru sprawiedliwości.

„Oj, chyba za duży przeskok znaczeniowy aż do systemu.” - powie ktoś zaskoczony tą prze­mianą od miksera, poprzez blender aż do szatkownika. Cóż, są słowa, które mają dziwne znaczenie – powszechnie mają znaczenie dobre, z obca pozytywne, a jak się za to zabiorą prawodawca i sędzio­wie – zmieniają znaczenie na złe, z obca negatywne albo nawet pejoratywne. Takim słowem jest sło­wo „społeczny”. Na przykład „prace społeczne”, „działanie społeczne” albo dawny i słusznie już za­pomniany „czyn społeczny”. Czemu słusznie? Bo to on chyba zaraził to słowo, które znaczy tyle co „bezinteresownie, dla dobra ogółu, dla dobra powszechnego, dla społeczeństwa”, zamienił je w jakieś takie społeczne nic. Wypaczył jego znaczenie karygodnym przymusem „czynu społecznego”, gdzie każdy, albo prawie każdy, widział w tym utrapienie i gwałt na sobie, a nie coś dobrego. Jest to po­wszechnie znane powiedzonko, już prawie przysłowie: „Kto działa społecznie, ten nic nie ma wiecz­nie.”. Może to stąd. Bo o co nam idzie? O „społeczną szkodliwość czynu” w naszym kompletnie wy­paczonym treściowo prawodawstwie. Tu słowo „społecznie” brzmi jak złowrogie potępienie a w istocie ma takie samo znaczenie jak w innych wymienionych tu zwrotach - „bezinteresowna szkodli­wość czynu” albo lepiej „szkodliwość czynu dla społeczeństwa”. Najlepiej dla społeczeństwa czyli dla ludzi niczego nie rób, bo to szkodliwe społecznie. Przypominamy, jak skończył Chrystus albo Sokra­tes. To lud wołał: „Ukrzyżuj go.” i „Niech wypije cykutę.”. A poprawnie powinno być „szkodliwość czynu wobec społeczeństwa” albo „...w stosunku do społeczeństwa”. Jedno i to samo słowo, raz jest dobre a raz złe. A złe zawsze, gdy dopadną się do niego ustawotwórcy i prawnicy.

A czemu nikt nie zastanawia się nad wyjątkową społeczną szkodliwością przepisu ustawowe­go jak przepis ustawy, który mówi, że ustawa o ochronie Polskiej Ziemi wygaśnie 1-go maja 2021 roku? Albo o wyjątkowej szkodliwości wobec społeczeństwa ustaw o inwigilacji na wszelkie sposoby od podatkowej po covidową, które nawprowadzali miłośnicy kontroli społecznej z pisiorskiego Rzą­du. Tacy bezinteresowni w swym wyżywaniu się na ludziach. Niemal miłosierni.

Z Bogiem.

Andrzej Marek Hendzel